به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خطوط، حوزه وسیع و سنگین مسؤولیت هاى رهبرى و نقش بنیادین آن در سلامت نظام سیاسى ایجاب مى كند كه شایسته ترین فرد، عهده دار آن شده و شخص رهبر، داراى بالاترین صلاحیت هاى علمى، اخلاقى، سیاسى و از برترین توانایى ها باشد. از این رو، براى آن كه انتخاب این مقام بر طبق معیارهاى لازم صورت گیرد، انتخاب رهبر از سوى مردم، به وسیله نمایندگان خبره آنان صورت مى پذیرد. به این ترتیب كه خبرگان، منتخب مردم هستند و رهبر، منتخب خبرگان. چنین رهبری، ولایت امر و همه مسؤولیت هاى ناشى از آن را برعهده خواهد داشت. همچنین در صورتى كه رهبرى از انجام وظایف قانونى خود كه در قانون اساسى مذكور است، ناتوان شود، از مقام خود بركنار خواهد شد كه تشخیص این امر نیز برعهده خبرگان رهبرى است.
انتخابات اولین دوره مجلس خبرگان رهبرى، با شركت هیجده میلیونى مردم شجاع و مقاوم ایران در ۱۹ آذر ۱۳۶۱ برگزار گردید و ۷۵ نفر از نمایندگان مجلس خبرگان تعیین شدند. در نهایت اولین نشست مجلس خبرگان رهبرى كه در واقع نخستین مجلس خبرگان جامعه اسلامى پس از خبرگان قانون اساسى بود، در ۲۳ تیرماه ۱۳۶۲ تشكیل گردید و با پیام حضرت امام، افتتاح شد. مهم ترین اقدام در كارنامه مجلسِ اول خبرگان رهبرى، تلاشِ به موقعِ آن، پس از ارتحال حضرت امام خمینى(ره) در تعیین رهبر معظم انقلاب اسلامى، حضرت آیت اللّه خامنه اى مى باشد. مدت هر دوره مجلس خبرگان، هشت سال است.
اعضای این نهاد، باید اشخاص آگاه، آشنا به مسائل روز، قانون دان و با تجربه باشند، تا به شناسایی ظریف‌ترین نکات و حل کردن پیچیده‌ترین مسائل بپردازند. آنها وظیفه مهم انتخاب رهبری را بر عهده داشته که بالاترین مقام کشور است و این موضوع، بیان کننده جایگاه مهم مجلس خبرگان رهبری می‌باشد.
با توجه به اهمیت این موضوع، قصد داریم در ابتدا به این سوال پاسخ دهیم که مجلس خبرگان چیست؟ سپس در ادامه، وظایف این مجلس را بررسی کنیم و نهایتا، نحوه انتخاب اعضاء مجلس خبرگان رهبری را توضیح دهیم. اگر در خصوص این موضوع سوالاتی دارید، در این مقاله همراه ما باشید.
مجلس خبرگان رهبری چیست؟
در پاسخ به این سوال که مجلس خبرگان رهبری چیست؟ باید بگوییم مجلس خبرگان یا مجلس خبرگان رهبری، نهادی است که در ۲۵ مرداد ۱۳۶۲ ایجاد گردید. این نهاد، از فقیهان واجد شرایط که بر اساس اصل ۱۰۷ قانون اساسی، وظیفه اصلی و خطیر آنها انتخاب رهبری است، تشکیل شده است.
خبرگان، در واقع نمایندگان مردم هستند که از طریق انتخابات توسط آنها، انتخاب می‌شوند. فقهیان مجلس خبرگان، برای یک دوره ۸ ساله انتخاب می‌شوند. کسانی می‌توانند، برای انتخابات مجلس خبرگان، کاندید شوند که از فیلتر‌های سختی عبور کرده باشند. سپس، مردم می‌توانند بین صالح‌ترین افراد، اعضای این مجلس را انتخاب نمایند.
اعضای مجلس خبرگان رهبری، از طریق برگزاری انتخابات مردمی، انتخاب می‌شوند. برای برگزاری هرچه بهتر این انتخابات، قوانین و مقررات مرتبط با انتخابات مجلس خبرگان رهبری ایجاد گردیده است که این قوانین، شامل قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری، آیین‌نامه اجرایی قانون انتخابات مجلس خبرگان، آیین‌نامه نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری و یک ماده واحده می‌باشد.
وظایف مجلس خبرگان
در بخش قبل، به این سوال پاسخ دادیم که مجلس خبرگان رهبری چیست؟ و گفتیم که مجلس خبرگان یا مجلس خبرگان رهبری، نهادی است، متشکل از فقیهان واجد شرایط که بر اساس اصل ۱۰۷ قانون اساسی، وظیفه اصلی و خطیر آنها انتخاب رهبری است و بر اساس اصل ۱۱۱ قانون اساسی، برکناری رهبری تحت شرایط بخصوصی با تایید آنها است. در این بخش، قصد داریم وظایف مجلس خبرگان را شرح دهیم.
در قانون اساسی، وظایف مجلس خبرگان مشخص شده و اصول ۱۰۷ و ۱۰۸ قانون اساسی به مجلس خبرگان اختصاص یافته است. طبق این اصول، وظایف مجلس خبرگان رهبری، در آیین نامه داخلی این نهاد به طور مفصل بیان خواهد شد. این وظایف، به طور خلاصه، از قرار زیر است:
1) انتخاب رهبر
2) تشخیص فقدان صلاحیت‌های رهبر و عزل رهبری
3) نظارت بر بقا و استمرار رهبری
4) فعال بودن کمیته تحقیق و سایر کمیسیون‌ها
5) قانون گذاری نسبت به خود
6) تعیین پنج نفر برای عضویت در شورای بازنگری
انجام وظایفی از جمله انس با اقشار مختلف جامعه، توجه به مسئولیت ها، انتقال دغدغه‌های نظام به مسئولان مرتبط و استخراج و بررسی دیدگاه‌های اسلامی از وظایف مجلس خبرگان می‌باشد.
رئیس مجلس خبرگان رهبری ۱۴۰۲
بر اساس آیین نامه داخلی مجلس خبرگان رهبری ، ریاست مجلس خبرگان 1402، با رای اعضای مجلس تعیین می شود . در حال حاضر مجلس خبرگان یک رئیس و دو نائب رئیس ، دو منشی و دو کارپرداز دارد که منصب ریاست آن بر عهده احمد جنتی است. جلسات اعضای مجلس خبرگان رهبری به دلیل حساسیت موضوعی بالایی که دارند به صورت محرمانه و غیرعلنی برگزار می شوند .
با توجه وظایف مختلفی که بر عهده خبرگان است، اصلی‌ترین و مهم‌ترین وظیفه این نهاد، این است که بر امور رهبری نظارت کند، افراد واجد شرایط، برای رهبری را شناسایی کرده تا در انجام وظیفه خطیر خود، یعنی انتخاب رهبری، موفق بوده و در این راستا، صلاح نظام را حفظ کنند.
تعداد خبرگان
مطابق با ماده ۱ قانون انتخابات و آیین‌نامه داخلی مجلس خبرگان رهبری (اصلاحی ۱۱/ ۶/ ۱۳۹۴) تعداد نمایندگان مجلس خبرگان رهبری ۸۸ نفر است که پراکندگی آنان در سطح کشور به این شرح است:
- استان تهران ۱۶ نماینده؛
- استان‌های خراسان رضوی و خوزستان هرکدام ۶ نماینده؛
- استان‌های اصفهان، آذربایجان شرقی و فارس هرکدام ۵ نماینده؛
- استان‌های گیلان و مازندران هرکدام ۴ نماینده؛
- استان‌های آذربایجان غربی و کرمان هرکدام ۳ نماینده؛
- استان‌های اردبیل، البرز، سیستان‌وبلوچستان، قزوین، کردستان، کرمانشاه، گلستان، لرستان، مرکزی و همدان هرکدام ۲ نماینده؛
- استان‌های ایلام، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، زنجان، سمنان، قم، کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان و یزد هرکدام ۱ نماینده.
علاوه بر این مطابق با همین ماده: از تاریخ تصویب این قانون هرگونه افزایش تعداد نمایندگان خبرگان پس از بررسی‌های لازم و با توجه به میزان جمعیت و تقسیمات جغرافیای کشور و مصالح ملی براساس پیشنهاد هیئت‌رئیسه در آخرین سال هر دوره و تصویب مجلس خبرگان رهبری خواهد بود.
شرایط نمایندگان خبرگان رهبری
اعضا مجلس خبرگان با رای مستقیم مردم انتخاب می‌شوند. این انتخابات به صورت استانی برگزار می‌شود و هر فرد نماینده یک استان است. نمایندگان خبرگان رهبری باید تحصیلات علوم دینی داشته باشند و دست‌کم مجتهد متجزی باشند. یعنی در بعضی از ابواب فقهی توانایی اجتهاد داشته باشند. بنابر ماده ماده ۳ قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری، انتخاب شوندگان برای نمایندگی در این مجلس باید دارای شرایط زیر باشند:
- اشتهار به دیانت و وثوق و شایستگی اخلاقی.
- اجتهاد در حدی که قدرت استنباط بعض مسائل فقهی را داشته باشد و بتواند ولی‌فقیه واجد شرایط رهبری را تشخیص دهد.(اصلاحی ۲۴ و ۲۵/ ۴/ ۱۳۶۹ توسط مجلس خبرگان رهبری)
- بینش سیاسی و اجتماعی و آشنایی با مسائل روز.
- معتقدبودن به نظام جمهوری اسلامی ایران.
- نداشتن سوابق سوء سیاسی و اجتماعی.
گزارش ادوار مجلس خبرگان
انتخابات برای تشکیل نخستین دوره مجلس خبرگان رهبری در ۱۹ آذر ۱۳۶۱ش برگزار شد و مجلس خبرگان رهبری در ۲۳ تیر ۱۳۶۲ش افتتاح شد. ریاست این دوره از مجلس را آیت الله علی مشکینی بر عهده داشت.
انتخاب قائم‌مقام رهبری
مجلس خبرگان اول در سال ۱۳۶۲ش، و در زمان حیات امام خمینی بنیان‌گذار و نخستین رهبر جمهوری اسلامی، آیت الله حسینعلی منتظری را به عنوان قائم‌مقام رهبری برگزید تا در صورت درگذشت امام خمینی، آیت الله منتظری جانشین او شود. آیت الله منتظری در سال ۱۳۶۸ دو ماه پیش از درگذشت امام خمینی از سمت خود استعفا کرد. مجلس خبرگان در جلسه ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ این استعفا را پذیرفت.
انتخاب رهبر جدید
پس از درگذشت امام خمینی که بنیان‌گذار و نخستین رهبر جمهوری اسلامی بود، مجلس خبرگان رهبری در ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ هجری شمسی، آیت الله سید علی خامنه‌ای را به عنوان رهبر جمهوری اسلامی انتخاب کرد. این انتخاب موقت بود. پس از تغییر قانون اساسی و انجام همه‌پرسی مربوط به آن، خبرگان رهبری در جلسه تاریخ ۱۵ مرداد ۱۳۶۸ آیت الله خامنه‌ای را به عنوان رهبر دائمی جمهوری اسلامی برگزید.
دوره دوم خبرگان رهبری
انتخابات دومین دوره خبرگان رهبری در ۱۶ مهر ۱۳۶۹ برگزار شد و نخستین جلسه این مجلس در ۲ اسفند ۱۳۶۹ تشکیل شد. آیت الله علی مشکینی در دوره دوم نیز به عنوان رییس مجلس خبرگان انتخاب شد.
دوره سوم خبرگان رهبری
انتخابات سومین دوره خبرگان رهبری در آبان ۱۳۷۷ برگزار شد و نخستین جلسه این مجلس در در ۴ اسفند ۱۳۷۷ تشکیل شد. رییس سومین دوره خبرگان نیز آیت الله علی مشکینی بود.
دوره چهارم خبرگان رهبری
انتخابات دوره چهارم خبرگان رهبری در آذر ماه سال ۱۳۸۵ش برگزار شد. به دلیل تصویب هماهنگ‌سازی انتخابات‌ها در جمهوری اسلامی ایران، این دوره از خبرگان ده سال طول کشید. نخستین رییس این دوره آیت الله علی مشکینی بود و بعد از درگذشت او نخست اکبر هاشمی رفسنجانی به ریاست رسید. آیت الله محمد رضا مهدوی کنی و آیت الله محمد یزدی دو رییس بعدی این دوره از خبرگان رهبری بودند.
دوره پنجم خبرگان رهبری
انتخابات پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری در ۷ اسفند ۱۳۹۴ برگزار شد. نخستین جلسه این مجلس نیز در ۴ خرداد ۱۳۹۵ تشکیل شد. در این جلسه احمد جنتی با ۵۱ رای به ریاست خبرگان انتخاب شد.
| ادوار مجلس/دوره زمانی/تعداد اجلاس‌ها | هیئت رئیسه | مهم‌ترین اتفاقات |
|---|---|---|
| دوره اول سال ۱۳۶۹-۱۳۶۱ ۱۱ جلسه |
علی مشکینی (رییس) هاشمی رفسنجانی (نایب رییس) محمد مؤمن قمی و حسن طاهری خرم آبادی (منشی) |
انتخاب آیت الله حسینعلی منتظری به عنوان قائم مقام رهبری. انتخاب آیت الله سید علی خامنه‌ای به عنوان رهبر جدید بعد از درگذشت امام خمینی در ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ش. تصویب مقدماتی آیین نامه مجلس خبرگان. |
| دوره دوم سال ۱۳۷۷- ۱۳۶۹ |
علی مشکینی (رئیس) اکبر هاشمی رفسنجانی و ابراهیم امینی (نواب رییس) سید حسن طاهری خرم آبادی و محمد مومن (منشی) |
رد صلاحیت چند نامزد مشهور از جمله برخی نمایندگان دوره مجلس خبرگان رهبری مذاکرات تمامی اجلاس‌ها در این دوره از خبرگان محرمانه بود و خبری منتشر نشد. |
| دوره سوم سال ۱۳۸۵ - ۱۳۷۷ ۱۶ جلسه |
مشکینی (رئیس) هاشمی رفسنجانی و امینی (نواب رییس) سید حسن طاهری خرم آبادی و قربانعلی دری نجف آبادی (منشی) |
|
| دوره چهارم سال ۱۳۹۴-۱۳۸۵ ۱۶ جلسه |
سال اول: مشکینی (رییس)، هاشمی رفسنجانی و یزدی (نواب رییس)، دری نجف آبادی و سید احمد خاتمی (منشی) سال ۸۶ تا ۸۹: هاشمی رفسنجانی (رییس)، محمد مومن و محمد یزدی (نواب رییس)، سید احمد خاتمی و قربانعلی دری نجف آبادی (منشی) ۸۹ تا۹۳: مهدوی کنی (رییس)، محمد یزدی و سید محمود هاشمی شاهرودی (نواب رییس)، سید احمد خاتمی و قربانعلی دری نجف‌آبادی (منشی) اسفند ۹۳ تا پایان: محمد یزدی (رییس)، هاشمی شاهرودی و موحدی کرمانی (نواب رییس)، سید احمد خاتمی و قربانعلی دری نجف‌آبادی (منشی) |
برای اولین بار در این دوره از انتخابات یک چهره غیرروحانی (محسن اسماعیلی) برای حضور در انتخابات تایید صلاحیت شد. دوره چهارم خبرگان رهبری استثنائاً ده ساله شد. درگذشت آیت الله علی مشکینی رییس همه دوره‌های مجلس خبرگان درگذشت آیت الله محمد رضا مهدوی کنی سومین رییس این دوره از خبرگان ریاست چهار نفر بر این دوره از مجلس خبرگان تصویب افزایش اعضای این مجلس از ۸۶ نفر به ۸۸ نفر. |
| دوره پنجم ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۳ش |
احمد جنتی (رئیس)، محمدعلی موحدی کرمانی و سید محمود هاشمی شاهرودی (نواب رئیس) دری نجف‌آبادی و سید احمد خاتمی (منشی) | برای نخستین بار یک چهره بدون لباس روحانیت (محسن اسماعیلی) به عنوان نماینده انتخاب شد. |
فهرست نمایندگان مجلس خبرگان
اسامی نمایندگان ادوار مختلف مجلس خبرگان عبارت است از:
| ردیف | استان | دوره اول | دوره دوم | دوره سوم | دوره چهارم | دوره پنجم |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | آذربایجان شرقی | مسلم ملکوتی بیوک خلیل‌زاده مروج محسن مجتهد شبستری عبدالحسین تبریزی غروی هیبت‌الله یکتایی سیدمحسن موسوی تبریزی سید ابوالفضل موسوی تبریزی |
بیوک خلیل‌زاده مروج سیدابوالفضل موسوی تبریزی علی ارومیان محسن مجتهد شبستری محمدعلی حقی مرتضی بنی‌فضل مسلم ملکوتی |
علی احمدی میانجی سیدابوالفضل موسوی تبریزی علی ارومیان محسن مجتهد شبستری هاشم هاشم‌زاده هریسی |
محسن مجتهد شبستری محمدتقی پورمحمدی محمد فیضی مرتضی بنی‌فضل هاشم هاشم‌زاده هریسی |
محسن مجتهد شبستری محمدتقی پورمحمدی محمد فیض سرابی علی ملکوتی هاشم هاشم‌زاده هریسی |
| ۲ | آذربایجان غربی | مرتضی بنی‌فضل علیاکبر قرشی علی احمدی میانجی |
سید علی اکبر قرشی میرزا علی احمدی میانجی محمدصادق نجمی |
سید علیاکبر قرشی سید علیاکبر قره‌باغی(غفاری) سید محسن موسوی تبریزی |
سید علیاکبر قریشی حسن نمازی سید محمد واعظ موسوی سید اکبر قره‌باغی (غفاری) عسکر دیرباز |
سید علیاکبر قریشی عسکر دیرباز جواد مجتهد |
| ۳ | اردبیل | ---- | ---- | مصطفی نورانی بیوک خلیل‌زاده مروج |
سید ابراهیم سیدحاتمی سید حسن عاملی |
سید حسن عاملی میر فخرالدین موسوی ننه‌کران |
| ۴ | اصفهان | سید جلال‌الدین طاهری عباس ایزدی سید حسین خادمی سید مهدی یثربی سید محمد حسینی کاشانی |
حسین مظاهری سید اسماعیل هاشمی اصفهانی سید جلال‌الدین طاهری سیدمهدی یثربی کاشانی مرتضی مقتدایی |
حسین مظاهری سید اسماعیل هاشمی اصفهانی سید جلال‌الدین طاهری سیدمهدی یثربی کاشانی مرتضی مقتدایی سید ابوالحسن مهدوی |
مرتضی مقتدایی سید ابوالحسن مهدوی حسن شریعتی نیاسر سید یوسف طباطبایی‌نژاد عبدالمحمود عبداللهی |
مرتضی مقتدایی سید ابوالحسن مهدوی سید یوسف طباطبایی‌نژاد عبدالمحمود عبداللهی عبدالنبی نمازی، |
| ۵ | البرز | ---- | ---- | ----- | ---- | سید محمدمهدی میرباقری محسن کازرونی |
| ۶ | ایلام | عبد الرحمن حیدری محمد تقی مروارید |
قربانعلی دری نجف‌آبادی | رحیم محمدی | سید مجتبی طاهری | سید محسن سعیدی گلپایگانی |
| ۷ | بوشهر | ابراهیم جمال یوسفی دشتی | عبدالنبی نمازی | عبدالنبی نمازی | سید هاشم حسینی بوشهری | سید هاشم حسینی بوشهری |
| ۸ | تهران | سید علی حسینی خامنه‌ای اکبر هاشمی رفسنجانی سید عبد الکریم موسوی اردبیلی علی اکبر مشکینی محمد محمدی گیلانی یوسف صانعی محمد باقر باقری کنی محمد باقر اسدی خوانساری غلامرضا رضوانی احمد آذری قمی سید هادی خسرو شاهی حسین راستی کاشانی صادق خلخالی محمد امامی کاشانی |
احمد آذری قمی محمد یزدی علی اکبر فیض مشکینی اکبر هاشمی رفسنجانی سیدمحمد باقر اسدی خوانساری سیدمحسن خرازی حسین راستی کاشانی سیدهادی خسروشاهی سیدهاشم رسولی محلاتی غلامرضا رضوانی سید احمد خمینی محمد امامی کاشانی محمدباقر باقری کنی محمدباقر محی الدین انواری محمّد محمّدی نیک (ری‌شهری) محمد محمدی گیلانی |
محمد یزدی علی اکبر فیض مشکینی اکبر هاشمی رفسنجانی سید محمدباقر اسدی خوانساری سیدمحسن خرازی غلامرضا رضوانی محمد امامی کاشانی محمّد محمّدی نیک (ری شهری) محمد محمدی گیلانی احمد جنتی رضا استادی قربانعلی دری نجف آبادی محسن قمی محمدتقی مصباح یزدی مجید انصاری محمدرضا توسلی |
محمد یزدی اکبر هاشمی رفسنجانی سیدمحسن خرازی محمد امامی کاشانی احمد جنتی رضا استادی قربانعلی دری نجف آبادی محسن قمی محمدتقی مصباح یزدی محمدباقر باقری کنی حسن روحانی محسن کازرونی عبدالنبی نمازی علیاکبر مشکینی محمدحسن مرعشی شوشتری محمد محمدی گیلانی سید محمود علوی محمدرضا مهدوی کنی |
اکبر هاشمی رفسنجانی محمد امامی کاشانی احمد جنتی قربانعلی دری نجف آبادی محسن قمی حسن روحانی سید محمود علوی نصرالله شاه آبادی ابوالفضل میرمحمدی ابراهیم امینی محمد ری‌شهری محمدعلی موحدی کرمانی محسن اسماعیلی محمد حسن زالی محمدعلی تسخیری سید هاشم بطحائی علی مؤمن‌پور عباسعلی اختری غلامرضا مصباحی‌مقدم |
| ۹ | چهار محال و بختیاری | ابراهیم امینی | ابراهیم امینی | ابراهیم امینی | علیرضا اسلامیان | علیرضا اسلامیان |
| ۱۰ | خراسان (رضوی) | ابوالحسن مقدسی شیرازی عباس واعظ طبسی ابوالقاسم خزعلی ربانی املشی اسماعیل فردوسی‌پور عبد الجواد غرویان علی‌اصغر معصومی علی اکبر اسلامی تربتی محمد واعظ عبایی |
ابوالحسن مقدسی شیرازی عباس واعظ طبسی ابوالقاسم خزعلی اسماعیل فردوسی‌پور عبدالجواد غرویان علی‌اصغر معصومی علی اکبر علیزاده حبیب‌الله مهمان‌نواز |
سیدمحمود هاشمی شاهرودی عباس واعظ طبسی ابوالقاسم خزعلی اسماعیل فردوسی‌پور علی اصغر معصومی حبیب‌الله مهمان‌نواز حسن عالمی سیدمهدی عبادی |
سیدمحمود هاشمی شاهرودی عباس واعظ علی اصغر معصومی سید احمد علم الهدی ابوالقاسم خزعلی محمدرضا فاکر حسن عالمی |
سیدمحمود هاشمی شاهرودی سید احمد علم‌الهدی حسن عالمی سید احمد حسینی خراسانی محمدهادی عبدخدایی سید مجتبی حسینی محمدتقی مصباح یزدی |
| ۱۱ | خراسان جنوبی | --- | --- | --- | سید ابراهیم رئیسی | سید ابراهیم رئیسی |
| ۱۲ | خراسان شمالی | --- | --- | --- | حبیب‌الله مهمان نواز | حبیب‌الله مهمان‌نواز غلامرضا فیاضی |
| ۱۳ | خوزستان | غلامحسین جمی محمدعلی موسوی جزایری احمد جنتی حسین مجتهدی حسن همتی |
احمد جنتی محمدتقی مصباح یزدی سیدعلی شفیعی سید محمدعلی موسوی جزایری محسن محمّدی عراقی (اراکی) |
سیدعلی شفیعی سید محمدعلی موسوی جزایری محسن محمّدی عراقی (اراکی) محمدرضا عباسی‌فرد علی فلاحیان عباس کعبی |
سید علی شفیعی سید محمدعلی موسوی جزایری علی فلاحیان عباس کعبی محمدحسین احمدی شاهرودی محسن حیدری آل کثیری |
سید علی شفیعی سید محمدعلی موسوی جزایری عباس کعبی محمدحسین احمدی شاهرودی محسن حیدری آل کثیری عبدالکریم فرحانی |
| ۱۴ | زنجان | سید محمد موسوی خوئینی‌ها هادی باریک‌بین سید اسماعیل موسوی زنجانی |
سید اسماعیل موسوی سیدحسن موسوی شالی هادی باریک‌بین |
سید اسماعیل موسوی | محمدتقی واعظی | محمد حاجی ابوالقاسمی دولابی |
| ۱۵ | سمنان | محمد مؤمن | محمد مؤمن | حسن روحانی، محمدعلی عالمی | سید محمد شاهچراغی | سید محمد شاهچراغی |
| ۱۶ | سیستان و بلوچستان | سید مهدی عبادی مولوی اسحاق مدنی |
سید مهدی عبادی مولوی محمد اسحاق مدنی |
سید مجتبی حسینی مولوی محمد اسحاق مدنی |
علی‌احمد سلامی عباسعلی سلیمانی |
علی‌احمد سلامی عباسعلی سلیمانی |
| ۱۷ | فارس | محمدصادق حائری شیرازی سید علی‌محمد دستغیب اسدالله ایمانی سید علی‌اصغر دستغیب محی‌الدین فاضل هرندی |
اسدالله ایمانی سید محمدحسین حسینی ارسنجانی سیدمحمد فقیه علی شیخ موحد محمدصادق حائری شیرازی |
اسدالله ایمانی سید محمدحسین حسینی ارسنجانی احمد بهشتی سید علی‌اصغر دستغیب سید علی‌محمد دستغیب |
اسدالله ایمانی احمد بهشتی سید علی‌اصغر دستغیب محی‌الدین حائری شیرازی سید علی‌محمد دستغیب |
اسدالله ایمانی احمد بهشتی سید علی‌اصغر دستغیب سید محمد فقیه علی اکبر کلانتری لطف‌الله دژکام |
| ۱۸ | قزوین | --- | --- | علی شیخ محمدی تاکندی سیدحسن موسوی شالی |
هادی باریک بین علی اسلامی |
علی اسلامی مجید تلخابی |
| ۱۹ | قم | --- | --- | سید مهدی روحانی | محمد مؤمن | محمد مؤمن محمد یزدی سید محمد سعیدی |
| ۲۰ | کردستان | ملاعبد الله محمدی | سیدعلی حسینی ملاعبدالله محمدی |
عبدالقادر زاهدی محمد شیخ الاسلام |
عبدالرحمن خدایی محمد شیخ الاسلامی حسام‌الدین مجتهدی |
سید محمد حسینی شاهرودی فائق رستمی |
| ۲۱ | کرمان | محمدعلی موحدی کرمانی مرتضی فهیم محمد هاشمیان |
محمدجواد حجتی کرمانی محمدعلی موحدی کرمانی محی الدین فاضل هرندی |
سید احمد خاتمی محمدعلی موحدی کرمانی محمد هاشمیان |
سید احمد خاتمی محمدعلی موحدی کرمانی محمد بهرامی خوشکار |
سید احمد خاتمی امان‌الله علیمرادی محمد بهرامی خوشکار |
| ۲۲ | کرمانشاه (باختران) | محمدحسین معصومی زرندی مجتبی حاج آخوند |
محمدرضا کاظمی کرمانشاهی مجتبی حاج آخوند |
ذکرالله احمدی محمدحسین معصومی زرندی |
حسن ممدوحی محمدحسین زرندی |
امان‌الله نریمانی محمود محمدی عراقی |
| ۳۲ | کهگلیویه و بویر احمد | قربانعلی شهمیری | سید کرامت‌الله ملک‌حسینی | سید کرامت‌الله ملک‌حسینی | سید کرامت‌الله ملک‌حسینی سید شرف‌الدین ملک‌حسینی |
سید شرف‌الدین ملک‌حسینی |
| ۲۴ | گلستان | --- | --- | سید حبیب‌الله طاهری سید کاظم نورمفیدی |
سید کاظم نورمفیدی حبیب‌الله طاهری گرگانی سید عبدالهادی حسینی شاهرودی |
سید کاظم نورمفیدی سید عبدالهادی حسینی شاهرودی |
| ۲۵ | گیلان | صادق احسان بخش محمدعلی(مختار) امینیان عباس محفوظی محمدعلی فیض گیلانی |
زین‌العابدین قربانی عباس محفوظی محمدعلی فیض گیلانی مختار امینیان |
زین‌العابدین قربانی عباس محفوظی مختار امینیان محمدعلی تسخیری |
زین‌العابدین قربانی عباس محفوظی رضا رمضانی مختار امینیان |
زین‌العابدین قربانی سید علی حسینی اشکوری رضا رمضانی احمد پروایی |
| ۲۶ | لرستان | سید حسن طاهری خرم‌آبادی محمد باقر سلطانی طباطبایی |
سید حسن طاهری خرم‌آبادی سید محمدباقر سلطانی طباطبائی |
سید حسن طاهری خرم‌آبادی سید محمدنقی شاهرخی |
سید محمدنقی شاهرخی سید حسن طاهری خرم‌آبادی |
احمد مبلغی هاشم نیازی |
| ۲۷ | مازندران | عبدالله واعظ جوادی آملی هادی روحانی‌راد اسماعیل صالحی نفت‌چاهی سید جعفر کریمی دیوکلاهی حسین محمدی لائینی سید کاظم نورمفیدی |
حسین محمدی لائینی اسماعیل صالحی مازندرانی سید حبیب‌الله طاهری سید صابر جباری عبدالله واعظ جوادی آملی هادی روحانی‌راد |
سید صابر جباری هادی روحانی‌راد نورالله طبرسی سیدجعفر کریمی صادق آملی لاریجانی |
نورالله طبرسی صادق لاریجانی آملی علی معلمی سید صابر جباری |
نورالله طبرسی صادق لاریجانی آملی علی معلمی سید رحیم توکل |
| ۲۸ | مرکزی | سید مهدی روحانی محمد فاضل لنکرانی جلال طاهری شمس گلپایگانی |
ابوالفضل نجفی خوانساری سیدمهدی روحانی |
احمد محسنی گرکانی سید ابوالفضل میرمحمدی زرندی |
احمد محسنی گرکانی سید ابوالفضل میرمحمدی زرندی |
محسن اراکی احمد محسنی گرکانی |
| ۲۹ | هرمزگان | میرزا محمد انواری | میرزا محمد انواری | میرزا محمد انواری | غلامعلی نعیم‌آبادی | سید روح‌الله صدرالساداتی |
| ۳۰ | همدان | حسین نوری همدانی محمدباقر محی‌الدین انواری |
احمد صابری همدانی سید ابوالحسن موسوی همدانی (دبستانی) |
احمد صابری همدانی سید ابوالحسن موسوی همدانی (دبستانی) |
علی رازینی غیاث‌الدین طه‌محمدی |
غیاث‌الدین طه‌محمدی سید مصطفی موسوی‌فراز |
| ۳۱ | یزد | سید روح‌الله خاتمی | سید عباس خاتم یزدی | سیدعباس خاتم یزدی | ابوالقاسم وافی یزدی | ابوالقاسم وافی یزدی |